Từ ngày 8/8/2016 việc đăng ký thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất sẽ thực hiện theo Thông tư liên tịch số 09/2016/TTLT-BTP-BTNMT (thay thế Thông tư liên tịch số 20/2011/TTLT-BTP-BTNMT ngày 18/11/2011 hướng dẫn việc đăng ký thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất và bãi bỏ Thông tư liên tịch số 01/2014/TTLT-NHNN-BXD-BTP-BTNMT ngày 25 tháng 4 năm 2014 của Ngân hàng Nhà nước, Bộ Xây dựng, Bộ Tư pháp, Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn thủ tục thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai).
Thông tư liên tịch số 09/2016/TTLT-BTP-BTNMT gồm 3 Chương với 41 điều.
1. Chương I. Những quy định chung gồm 18 điều (từ Điều 1 đến Điều 18) quy định về: Các trường hợp đăng ký thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất; cơ quan có thẩm quyền đăng ký; thời điểm có hiệu lực của việc đăng ký thế chấp; phương thức nộp, thời hạn giải quyết; các trường hợp từ chối đăng ký; nguyên tắc nộp hồ sơ giấy tờ kèm theo; lệ phí đăng ký và biểu mẫu kèm theo…
2. Chương II. Đăng ký thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất gồm 2 mục và 20 điều (từ Điều 19 đến Điều 38) quy định cụ thể về hồ sơ đăng ký; trình tự thực hiện; trả kết quả và lưu trữ hồ sơ…
3. Chương III. Điều khoản thi hành gồm 3 điều (từ Điều 39 đến Điều 41) trong đó quy định cụ thể một số nội dung chuyển tiếp như đối với nơi chưa thành lập Văn phòng đăng ký đất đai, hồ sơ đăng ký đã đăng ký theo thông tư liên tịch số 01/2014/TTLT-NHNN-BXD-BTP-BTNMT; đăng ký vào sổ địa chính điện tử; trách nhiệm thi hành…
Thông tư cụ thể về trường hợp đăng ký thế chấp tài sản để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự của bên thế chấp hoặc của người khác; việc từ chối đăng ký chỉ được thực hiện nếu phát hiện thông tin trong hồ sơ đăng ký không phù hợp với thông tin được lưu giữ tại cơ quan đăng ký. Trong trường hợp các thông tin được kê khai trong Đơn yêu cầu đăng ký hoặc trong hợp đồng thế chấp không trùng khớp với thông tin được lưu giữ tại cơ quan đăng ký gồm: thông tin về số hiệu thửa đất, diện tích thửa đất không trùng khớp do dồn điền đổi thửa, đo đạc, xác định lại diện tích, kích thước thửa đất; thông tin về tên đơn vị hành chính nơi có thửa đất không trùng khớp do thay đổi theo văn bản của cơ quan có thẩm quyền thì cơ quan đăng ký cần thực hiện đồng thời thủ tục đăng ký biến động ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, xác nhận thay đổi theo quy định của Bộ Tài nguyên & Môi trường với thủ tục đăng ký thế chấp.
Thông tư bổ sung phương thức nộp hồ sơ đăng ký thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất qua đường bưu điện và qua phương thức đăng ký trực tuyến, góp phần cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đăng ký giao dịch bảo đảm.
Cơ quan có thẩm quyền đăng ký thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất là Văn phòng Đăng ký đất đai và Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai.
Thông tư liên tịch số 09/2016/TTLT-BTP-BTNMT sẽ góp phần tháo gỡ những vướng mắc phát sinh trong thực tiễn đăng ký thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất, tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện thủ tục đăng ký góp phần cải thiện cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hiêu quả dịch vụ công.